TP.HCM: Kinh tế số động lực tăng trưởng và phát triển Thành phố trong tương lai - TP.HCM: Kinh tế số động lực tăng trưởng và phát triển Thành phố trong tương lai - Chuyển đổi số

Tiềm năng phát triển kinh tế số TP.HCM rất lớn

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang tác động ngày càng mạnh mẽ đến tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế, xã hội; không chỉ riêng một quốc gia nào mà là vấn đề toàn cầu mở ra nhiều cơ hội và cũng đặt ra nhiều thách thức đối với Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng.

Đối với Việt Nam, Chính phủ đã sớm đề ra Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021-2025, Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và đang trong quá trình triển khai tích cực. Đối với TP.HCM, từ thực tiễn kinh tế-xã hội, vị trí, vai trò của mình và trên cơ sở chính sách chung của Trung ương, đã và đang tập trung triển khai Chương trình chuyển đổi số của Thành phố đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, gắn chương trình này với 6 chương trình đột phá trong giai đoạn 2021-2025. 

Tại Diễn đàn kinh tế TP.HCM (HEF 2022) với chủ đề “Kinh tế số: động lực tăng trưởng và phát triển TPHCM trong tương lai”, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã nhấn mạnh: Chuyển đổi số, xây dựng chính phủ số, nền kinh tế số và xã hội số đã được Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số xác định “là xu thế tất yếu của thế giới, là đòi hỏi khách quan của sự phát triển. Chúng ta không thể không làm, không thể đứng ngoài cuộc”. 

Đảng và Nhà nước đã có nhiều văn bản về chủ trương, chính sách chủ động tham gia thực hiện cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số. Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đề ra mục tiêu đến năm 2025, kinh tế số chiếm tỷ lệ 20% GDP. Tỷ lệ này tiếp tục được khẳng định trong Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, ngoài ra, tỷ trọng kinh tế số trong từng ngành, lĩnh vực đạt tối thiểu 10%.

Mới đây, ngày 31/3/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 411/QĐ-TTg về phê duyệt Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó đề ra các điểm đột phá và xác định thể chế, hạ tầng, nhân lực, người dân, doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng cho phát triển kinh tế số.

Theo báo cáo “e-Conomy SEA 2021” do Tập đoàn Google, Bain (Mỹ) và Temasek (Singapore) phối hợp công bố, nền kinh tế internet của Việt Nam năm 2021 đạt giá trị 21 tỷ USD, đóng góp hơn 5% GDP của đất nước, cao gấp 7 lần năm 2015, và dự kiến đạt 57 tỷ USD năm 2025, đứng thứ hai trong khu vực Đông Nam Á (tốc độ tăng trưởng khoảng 29% một năm). Nếu tận dụng tối đa, kinh tế số có thể đem lại 27% GDP vào năm 2030.

Trong 2 năm vừa qua, TP.HCM là một trong những địa phương chịu tác động nặng nề nhất bởi làn sóng đại dịch Covid-19, kinh tế-xã hội và mọi mặt đời sống bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhưng đến quý 1/2022, toàn thể bộ máy chính quyền, doanh nghiệp và người dân Thành phố đã nỗ lực vượt qua khó khăn, đưa nền kinh tế phục hồi và từng bước phát triển nhanh hơn, sớm hơn dự kiến, đóng góp tích cực vào đà phục hồi chung của cả nước. Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn Thành phố (GRDP) quý 1 năm nay ước tăng 1,88% so với cùng kỳ, lần đầu đạt mức tăng trưởng dương sau quý 3 và quý 4 năm ngoái bị giảm sâu. Tổng thu ngân sách nhà nước thực hiện ước đạt hơn 121.000 tỷ đồng, tăng 9,41% so với cùng kỳ.

Biến thách thức thành cơ hội phát triển kinh tế số

Phát biểu tại Tại Diễn đàn kinh tế TP.HCM (HEF 2022), Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên đã khẳng định: “Thời gian qua, đại dịch COVID-19 để lại những hậu quả nặng nề và cũng chưa lường hết được, nhưng mặt khác đã và đang tác động thúc đẩy chuyển đổi số trên cả 3 nội dung: chính quyền số, doanh nghiệp số và xã hội số…”. 

Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cũng đã chia sẻ, khi xây dựng “Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế TP.HCM giai đoạn 2022-2025”, TP.HCM đã đề ra mục tiêu và quyết sách: Thúc đẩy quá trình phục hồi tăng trưởng gắn tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng cạnh tranh, tăng tỷ trọng các sản phẩm hàng hóa- dịch vụ có hàm lượng giá trị gia tăng cao, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững; biến thách thức thành cơ hội để phát triển nhanh nền kinh tế số; hoàn thiện kết cấu hạ tầng kỹ thuật và xã hội đô thị; tạo sự đột phá trong việc xây dựng nền hành chính kiến tạo phát triển; giữ vũng và phát huy vai trò là động lực tăng trưởng kinh tế của khu vực phía Nam và cả nước.

Với tinh thần năng động sáng tạo, các doanh nghiệp TP.HCM đã và đang tận dụng các cơ hội kinh doanh mới từ chuyển đổi số, tham gia và đóng góp tích cực vào kinh tế số. Đây cũng là định hướng phát triển mới của Thành phố, nhằm phát triển nhanh, bền vững, bao trùm, thích ứng trong điều kiện bối cảnh còn nhiều biến động. 

Phấn đấu kinh tế số góp 25% GDPR 

HEF 2022 là hoạt động thiết thực giúp Thành phố trao đổi, thảo luận với các chuyên gia, các nhà khoa học, các tổ chức, các doanh nghiệp trong và ngoài nước về chuyển đổi số và kinh tế số nhằm mục đích thống nhất và nâng cao nhận thức về chuyển đổi số và kinh tế số; điều chỉnh, bổ sung các giải pháp khả thi để thúc đẩy phát triển kinh tế số trên địa bàn Thành phố, giúp doanh nghiệp Thành phố phát huy tính sáng tạo, tăng cường khả năng tiếp cận các mô hình kinh doanh mới nhằm nâng cao năng suất và hiệu quả… 

Tại HEF 2022, nội dung thảo luận được xoay quanh 04 chủ đề chính. Cụ thể: 

Thứ nhất, với quy mô đô thị hơn 10 triệu người, TP.HCM đóng góp khoảng 22% GDP và khoảng 27% tổng thu ngân sách quốc gia, là nơi hội tụ gần 40% số lượng doanh nghiệp hoạt động theo luật doanh nghiệp và nhất là tiềm lực về khoa học- công nghệ và giáo dục- đào tạo; với hệ thống Đại học quốc gia, các trường, viện nghiên cứu với lực lượng chuyên gia rất phong phú được đào tạo từ nhiều nguồn và trong nhiều lĩnh vực. Do đó, Thành phố đã đặt ra mục tiêu phát triển đến năm 2025: TP.HCM là đô thị thông minh, thành phố dịch vụ, công nghiệp theo hướng hiện đại, giữ vững vai trò đầu tàu kinh tế, động lực tăng trưởng của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước, đi đầu trong đổi mới sáng tạo, có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình. Đến năm 2030, TP.HCM là thành phố dịch vụ, công nghiệp hiện đại, thành phố văn hóa, đầu tàu về kinh tế số, xã hội số, chính quyền số, là trung tâm về kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học- công nghệ và văn hóa của khu vực Đông Nam Á. Trong đó, phấn đấu kinh tế số đóng góp khoảng 25% đến năm 2025, 40% đến năm 2030 trong GRDP của thành phố.

Thứ hai, để thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội nói chung và phát triển kinh tế số nói riêng trong giai đoạn từ nay đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030 Thành phố đã và đang triển khai có hiệu quả các chính sách của trung ương trên địa bàn; đồng thời xây dựng một hệ thống các biện pháp và giải pháp nhằm huy động tối đa các nguồn lực, phát huy tính năng động, sáng tạo vốn có của người dân Thành phố thông qua từng chương trình, đề án cụ thể cho từng năm,với phương châm: Đồng hành cùng doanh nghiệp, xây dựng và thực hiện có hiệu quả kế hoạch nâng cao các chỉ số cải cách hành chính, chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh, chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh với các giải pháp thiết thực. Ưu tiên chuyển đổi số một số lĩnh vực người dân và doanh nghiệp có nhu cầu giao dịch lớn để tập trung đầu tư, tạo thay đổi căn bản, như lĩnh vực đât đai, xây dựng, hộ tịch, đăng ký doanh nghiệp, đăng ký đầu tư… 

Thứ ba, triển khai các chương trình đề án cụ thể liên quan trực tiếp đến mục tiêu xây dựng nền kinh tế số, bao gồm: Hợp tác về chuyển đổi số trong khuôn khổ hợp tác chung giữa UBND TP.HCM và Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, tập trung công tác quản trị dữ liệu phục vụ quản lý, điều hành phát triển kinh tế - xã hội thành phố; Tập trung giải quyết vấn đề liên thông, kết nối dữ liệu ở phạm vi toàn thành phố và phát triển kho dữ liệu dùng chung, dữ liệu mở để người dân, doanh nghiệp, và chính quyền có thể đẩy mạnh hợp tác cùng xây dựng một hệ sinh thái sản phẩm tiện ích có giá trị cao, kiến tạo môi trường khuyến khích sáng tạo và khởi nghiệp; Triển khai các nhiệm vụ thuộc chương trình “Nghiên cứu và phát triển ứng dụng trí tuệ nhân tạo tại TP.HCM giai đoạn 2020-2030” thúc đẩy đưa trí tuệ nhân tạo trở thành một trong những công nghệ cốt lõi trong xây dựng đô thị sáng tạo, thành phố thông minh, thúc đẩy phát triển kinh tế số nhanh, bền vững; Phát triển đồng bộ tầng số phục vụ kinh tế số và xã hội số theo Đề án phát triển hạ tầng viễn thông và Kế hoạch phát triển hạ tầng số TP.HCM giai đoạn 2020 – 2030; Nghiên cứu để triển khai các chính sách thử nghiệm có kiểm soát (sand box) đối với các dịch vụ số mới, mô hình kinh doanh kinh tế số mới; Nghiên cứu Đề án Xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM với 3 chức năng chính: thị trường tiền tệ, thị trường vốn và thị trường hàng hóa phái sinh vận hành dựa vào lợi thế công nghệ số. 

Thứ tư, đặc điểm kinh tế TP.HCM với hơn 95% là các doanh nghiệp vừa và nhỏ cùng với hơn 300 ngàn hộ sản xuất kinh doanh cá thể đang tạo ra sức sống cho đời sống kinh tế Thành phố. Mặc dù chuyển đổi số sẽ nâng cao hiệu quả, năng suất và sức cạnh tranh của doang nghiệp, hộ kinh doanh trong mọi ngành kinh tế, nhưng cũng đứng trước nhiều thách thức, trong đó nổi bật là yếu tố nhân lực kể cả 2 khía cạnh: nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và nhân lực dôi dư do không đáp ứng yếu cầu chuyển đổi số trong từng doanh nghiệp (động lực và trở lực đang đan xen nhau). Có lẽ quá trình chuyển đổi số vấn đề công nghệ quan trọng, nhưng quan trọng hơn là yếu tố con người. Mối quan hệ giữa nhà nước- doanh nghiệp và người dân có lẽ là trọng tâm của chính sách trong quá trình chuyển đổi số, xây dựng nền kinh tế số.

Hiệp hội, doanh nghiệp, chuyên gia là nhân tố quan trọng đóng góp vào thành công của chiến lược chuyển đổi số Thành phố

Để thực hiện thành công Chiến lược chuyển đổi số, TP.HCM cần doanh nghiệp, chuyên gia, các nhà khoa học góp sức trong công cuộc chuyển đổi số, thúc đẩy phát triển kinh tế số Thành phố. Đây cũng là mong muốn của lãnh đạo Thành phố tại Hội nghị gặp mặt với doanh nghiệp, chuyên gia công nghệ thông tin và truyền thông ngày 15/4 vừa qua, là một trong những chuỗi sự kiện thuộc HEF 2022.

Trong buổi gặp gỡ với nhiều ý kiến, trao đổi, thảo luận xoay quanh nội dung đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số, phát huy ý tưởng, sáng kiến, giải pháp của công đồng doanh nghiệp, nhà khoa học, chuyên gia ngành công nghiệp công nghệ thông tin – truyền thông và cộng đồng xã hội để thúc đẩy sự phát triển của TP.HCM dựa trên nền tảng công nghệ số nhằm mục tiêu hướng đến tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động của đoanh nghiệp công nghệ thông tin, điện tử, viễn thông để qua đó tìm những phương án, giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ. 

Bên cạnh đó, trao đổi thông tin nhu cầu, đặt hàng cho doanh nghiệp công nghệ thông tin, điện tử, viễn thông tham gia giải quyết các bài toán phục hồi, phát triển kinh tế xã hội Thành phố; Lắng nghe các ý tưởng, sáng kiến, hiến kế giải pháp thúc đẩy nhanh và toàn diện chuyển đổi số của Thành phố nói chung, hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi số nói riêng.

Qua buổi gặp gỡ, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi đã giao nhiệm vụ cho các đơn vị như: Giao Sở Thông tin và Truyền thông chủ trì, phối hợp với Hội Tin học Thành phố (HCA) tìm kiếm, mời gọi và lập danh sách chuyên gia tham gia tư vấn, hỗ trợ trong thúc đẩy thực hiện chuyển đổi số của Thành phố; triển khai chuyên mục diễn đàn số nhằm tạo kênh thông tin tiếp nhận, trao đổi giữa chính quyền, chuyên gia và doanh nghiệp, báo cáo UBND Thành phố về công tác triển khai thực hiện các nội dung trên trước ngày 23/4. 

Cụ thể hơn, Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với HCA, Hội Doanh nghiệp Thành phố (HUBA), các đơn vị liên quan và các chuyên gia, tham mưu UBND Thành phố các nội dung như: Cơ chế hỗ trợ cho các doanh nghiệp tham gia thực hiện chuyển đổi số, (cho các doanh nghiệp hoạt động cả trong lĩnh vực công nghệ thông tin và doanh nghiệp sử dụng ứng dụng công nghệ thông tin); Xây dựng đề án chiến lược về dữ liệu của Thành phố Hồ Chí Minh; Xây dựng đề án TP.HCM trở thành “Digital Hub” của khu vực Đông Nam Á.

Ngoài ra, UBND TP.HCM cũng đề nghị Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp Sở Thông tin và Truyền thông và các đơn vị liên quan tổ chức xây dựng “Chiến lược phát triển nguồn nhân lực cho chuyển đổi số của Thành phố”, tham mưu trình UBND Thành phố trong tháng 5/2022. 
Bên cạnh đó, Lãnh đạo TP.HCM còn đề nghị Hiệp Hội An Toàn Thông tin Việt Nam (VNISA) - Chi hội phía Nam phối hợp Sở Thông tin và Truyền thông và các đơn vị liên quan xây dựng “Chiến lược đảm bảo an toàn an ninh thông tin cho Thành phố Hồ Chí Minh”, tham mưu trình UBND TP.HCM trong tháng 5/2022.

Ban biên tập